Xưa, cách đây không xa, chừng những năm 30, 40 của thế kỷ trước, khoa
học kỹ thuật, y học chưa phát triển như bây giờ. Đời sống khó khăn thiếu
thốn đủ bề, con người lam lũ, bởi thế sống cho được đến tứ tuần đã được
kể là già. Người 40 là đã khao lão, thời nhà Nguyễn Vua Khải Định khi
40 tuổi cũng sắc phong cho nhiều đình đền chùa nhân ngày sinh nhật của
mình âu có lẽ cũng là ý ấy. Hơn nhau một con giáp đã được coi là một thế
hệ và phải gọi bằng chú, bác bài vai với phụ huynh của mình ở nhà.
Nay
40 tuổi thì vẫn được dân gian coi là thanh niên, có người chưa vợ, có
người sáu bảy mươi vẫn yêu, vẫn chiều và vẫn...dám liều. Luật thanh niên
năm 2005 quy định ngay tại Điều 1 chỉ từ đủ mười sáu đến 30 tuổi nhưng
bốn, năm mươi vẫn muốn được coi là thanh niên. Sáu mươi vẫn còn tráng
kiện lắm, nhìn các cháu mười tám, đôi mươi vẫn muốn cưa sừng làm nghé,
bởi vậy mới có chuyện tiếu lâm một em tiếp viên karaoke tuổi teen sau
khi hỏi tuổi ông khách đã thốt lên: "anh kém ông nội em hai tuổi!"; rồi
thì chuyện bố và con trai chạm chán nhau ở chốn ăn chơi "nhạy cảm". Sắp
về hưu mà có cháu nào mới vào cơ quan lỡ miệng chào chú thì có khi bị
trù ẻo quanh năm; mà nếu gọi anh thì không chừng được ôm có ngày.
Cái chết là ở chỗ nó già không đều, nếu già đều thì đã không sao.
"Thượng tầng kiến trúc tuy già
Hạ tầng cơ sở vẫn là thanh niên"
Vậy
nên nhiều vị quan phụ mẫu khả kính đổ đốn vì cái sự già không đều, cao
lương, mỹ vỵ nốc vào rồi dậm dật, bỗng chốc lộ bí mật đời tư vì cái sự
ghen ăn tức ở hay vì chẳng may bị lộ, bị "con gà mái già" ở nhà nó cho
vào bẫy chết đứ đừ.
Thằng bé này liếc cũng gớm đấy chứ nó có nhìn vào cái máy ảnh đâu, lớn lên lại sớm mắc bệnh già không đều
"Con đi chuyến này cố chí làm ăn, bao giờ có bạc trăm con mới về, không có tiền, sống khổ sống sở ở cái làng này, nhục lắm !...". (Lời con trai lão Hạc)
Người theo dõi
Thứ Ba, 26 tháng 4, 2011
Thứ Sáu, 22 tháng 4, 2011
Xài chùa
Xài chùa, tiền chùa... là ngôn ngữ báo chí không
phải ngôn ngữ trong từ điển, nôm na là ám chỉ ai đó sử dụng tiền, tài
sản vật chất hay tinh thần của công hay của cá nhân khác mà không (phải)
chịu trách nhiệm gì cả. Từ này là lan cả vào nghị trường Quốc hội và đã
có nhà sư đáng kính lên tiếng đừng đổ oan cho nhà chùa, tiền chùa là
được sử dụng chặt chẽ và nhân đạo lắm đó, thế nhưng dùng riết thành quen
không sửa được.
Mình cũng bị xài chùa
Hôm nọ có anh bạn gọi điện hỏi "Có cuốn sách ảnh Người Nùng ở Việt Nam có tên anh, anh đã có chưa?". Ơ kìa có cuốn nào đâu nhỉ, anh bạn mới mang sang cho một cuốn thì đúng là có tên mình thật, mình dụi mắt xem lại thì đúng là Nguyễn Đặng Ân ở phần Tác giả ảnh. Chẳng lẽ lại có ai tên giống mình?. Lật vào trong thì thấy đúng là có gần chục bức ảnh mình chụp đám cưới của người Nùng con ông Chủ tịch UBND xã Thiện Thuật, huyện Bình Gia từ năm đầu của thế kỷ này mà. (Anh bạn gọi tháng trước, mà sách thì được in xong và nộp lưu chiểu từ quý IV năm 2010)
Bốc máy gọi cho đồng nghiệp cũ cũng có tên trong đó thì cũng bảo là không thấy gì cả, nghĩa là không sách biếu, không nhuận bút à quên, nhuận ảnh.
Thế này thì tức thật!, nhưng mà không làm gì được. Quốc hội đã ban hành Luật sở hữu trí tuệ (Mới nhất là Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật sở hữu trí tuệ đã được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XII, kỳ họp thứ 5 thông qua ngày 19 tháng 6 năm 2009) nhưng xem ra đó là điều xa xỉ lắm mấy ai quan tâm. Cũng còn may là mấy cha làm sách còn nhớ ghi tên mình chứ có nhiều cuốn sao lại y chang của mình cả đoạn dài mà chẳng thấy ghi là tham khảo hay trích dẫn từ đâu nữa
Cực chẳng đã, thế là mình đành dùng võ của mấy mụ đàn bà nhà quê mồm loa mép giải: Bù lu bù loa lên đây cho mọi người cùng biết!
Bìa cuốn sách Người Nùng ở Việt Nam, (The Nung in Vietnam) của Nhà xuất bản Thông tấn (VNA PUBLISHING HOUSE), Hà Nội 2010
Bìa lót cuốn sách
Trang 162 có tên các tác giả ảnh
Tên mình chỗ cái bút chỉ ý
Một trong số những bức ảnh mình chụp (nữ đồng nghiệp đã chú thích bổ sung)
Mình cũng bị xài chùa
Hôm nọ có anh bạn gọi điện hỏi "Có cuốn sách ảnh Người Nùng ở Việt Nam có tên anh, anh đã có chưa?". Ơ kìa có cuốn nào đâu nhỉ, anh bạn mới mang sang cho một cuốn thì đúng là có tên mình thật, mình dụi mắt xem lại thì đúng là Nguyễn Đặng Ân ở phần Tác giả ảnh. Chẳng lẽ lại có ai tên giống mình?. Lật vào trong thì thấy đúng là có gần chục bức ảnh mình chụp đám cưới của người Nùng con ông Chủ tịch UBND xã Thiện Thuật, huyện Bình Gia từ năm đầu của thế kỷ này mà. (Anh bạn gọi tháng trước, mà sách thì được in xong và nộp lưu chiểu từ quý IV năm 2010)
Bốc máy gọi cho đồng nghiệp cũ cũng có tên trong đó thì cũng bảo là không thấy gì cả, nghĩa là không sách biếu, không nhuận bút à quên, nhuận ảnh.
Thế này thì tức thật!, nhưng mà không làm gì được. Quốc hội đã ban hành Luật sở hữu trí tuệ (Mới nhất là Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật sở hữu trí tuệ đã được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XII, kỳ họp thứ 5 thông qua ngày 19 tháng 6 năm 2009) nhưng xem ra đó là điều xa xỉ lắm mấy ai quan tâm. Cũng còn may là mấy cha làm sách còn nhớ ghi tên mình chứ có nhiều cuốn sao lại y chang của mình cả đoạn dài mà chẳng thấy ghi là tham khảo hay trích dẫn từ đâu nữa
Cực chẳng đã, thế là mình đành dùng võ của mấy mụ đàn bà nhà quê mồm loa mép giải: Bù lu bù loa lên đây cho mọi người cùng biết!
Bìa cuốn sách Người Nùng ở Việt Nam, (The Nung in Vietnam) của Nhà xuất bản Thông tấn (VNA PUBLISHING HOUSE), Hà Nội 2010
Bìa lót cuốn sách
Trang 162 có tên các tác giả ảnh
Tên mình chỗ cái bút chỉ ý
Một trong số những bức ảnh mình chụp (nữ đồng nghiệp đã chú thích bổ sung)
Họp lớp
Nhớ hồi năm 2006, mình có đi họp lớp. Sao mà dạo này lắm thứ họp thế
nhỉ, "phú quý sinh lễ nghĩa" họp lớp phổ thông, lớp đại học, lớp cao
cấp, lớp quân sự, lớp chuyên viên rồi thì ngoại ngữ, vi tính và cả lớp
...học lái xe nữa, chưa kể nào là hội đồng hương, hội liên gia, hội câu
cá...ấy thế mà vẫn có người đi dự và ...mình cũng đi dự. Thật đấy vì hôm
qua dọn phòng tòi ra cái THƯ CẢM ƠN và cả bài thơ con cóc của ai đó
nữa. Thôi thì đăng lại mua vui nhưng mà dài quá để hôm nào rỗi ngồi đánh
máy lại vậy.
Sắp nghỉ lễ 30/4 bốn ngày liền lại nhiều cuộc họp lắm đây!
Hôm nay rỗi rãi mới ngồi gõ lại được đây 29/4/2011
HAI MƯƠI CHÍN GƯƠNG MẶT THÂN YÊU
Thân mến tặng các bạn lớp 23K2, Trường ĐHSP Việt Bắc, TP Thái Nguyên, Bắc Thái khóa 1988-1992
Lớp tôi là lớp Sử
Năm thứ tư, Hai Ba *
Người ở khắp các tỉnh
Tụ họp về một nhà
Lớp trưởng Dương Minh Hồng
Người Điện Biên, Lai Châu
Học tập và tu dưỡng
Hồng luôn luôn đi đầu
Còn đây là lớp phó
Đảm nhiệm ba năm tròn
Thanh toán tiền sòng phẳng
Tên bạn ấy Lệ Son
Lớp phó về học tập
Nhà ở ngay cạnh trường
Tên thật hay Hải Yến
Học tập luôn nêu gương
Rồi đến Nguyễn Xuân Trường
Trông hơi dong dỏng cao
Người Hà Bắc chính hiệu
Cả lớp vẫn tự hào
Thấp thoáng ngồi cuối cùng
Là anh Thuyền một vợ
Ba con lớn cả rồi
Cả lớp đều nể sợ
Còn một anh có vợ
Ấy là Đặng Văn Thanh
Học hành rất cần mẫn
Sống trong lớp chân thành
Ngồi đầu bạn Vân Anh
Người thấp một tẹo thôi
Bạn ấy mà kể chuyện
Cả lớp đều phải cười
Còn một Phương Anh nữa
Người Lạng Sơn, Dốc Đồn
Lúc nào cũng cười được
Chẳng bao giờ thấy buồn
Một chàng hay đi buôn
Mà lại mang họ Quách
Về nhà luôn xoành xoạch
Thế là bỏ học liền
Phú Lương có Mã Liên
Tóc dài cằm chẻ nửa
Cười nói suốt cả ngày
Lại yêu anh Thắng nữa
Người ở phố Quán Trữ
Tính cách rất hiền hòa
Đi chơi khỏe nhất lớp
Tên bạn ấy "Hà Gia"
Hà với cả Tuyết "hắc"
Cùng Đặng Ân nữa mà
Đi chơi khắp các tỉnh
Nào có quản đường xa
Béo phải kể đến Hòa
Dễ đến sáu mươi ký
Có người yêu thợ điện
Miệng cười tươi như hoa
Rồi đến Trường Quảng Hòa
Trông to cao như tây
Uống rượu như nước lã
Chỉ học vào ban ngày
Vy Huỳnh Thư người Tày
Lạng Sơn, giữa thị xã
Giờ đang yêu anh Toản
Về Nà Phặc có ngày
Kể đến ai nữa đây
Đúng rồi anh Phú "lỉnh"
Người bé như chim chích
Có người yêu đến hay
Thanh Tiến người Bình Liêu
Học hành đi rất đều
Không may bị thấp khớp
Bốn năm vẫn chưa yêu
Lớp tôi thì có nhiều
Nhưng tôi xin kể hết
Tân Thơ người Thông Nông
Chơi đàn chỉ có tuyệt
Học đêm ngày mài miệt
Đã có anh Tám "tròn"
Lên thư viện luôn luôn
Phải kể đến bạn Thúy
Có bạn ở ngoại trú
Hay đến ngủ trong phòng
Tên bạn ấy là Hùng
Kể chuyện vui phải biết
Ngoại trú đâu đã hết
Còn Khánh Vi nữa cơ
Nhà xa nên bạn ấy
Phải dậy từ tờ mờ
Ngồi ở cạnh Tân Thơ
Là Việt Hồng hay nói
Bí thư ba năm liền
Học trung bình không giỏi
Tiếp đó đến bạn Hoàng
Vẻ trầm tư hơn cả
Nhà ở tận Tuyên Quang
Đi về hơi vất vả
Bạn Tuyết người Định Hóa
Cả lớp gọi Tuyết tây
Học gắng lên một chút
Về xin được việc ngay
Hảo "dê" người Hòa An
Tính trầm tư ít nói
Lại hay lam hay làm
Trông rất mực đoan trang
Người ở khu Tân An
Vô tư hay cười nói
Giường ngay cửa ra vào
Là Ánh Hoa đấy thôi
Bạn Xuyến người Tràng Định
Có mái tóc khá dài
Sống rất tốt trong lớp
Không mất lòng một ai
Còn một bạn nữa đấy
Thử đoán xem là ai
Không được, giải đố nhé
Thành Trung ngồi phía ngoài
Hai mươi chín gương mặt
Hai mươi chín nụ cười
Tất cả nằm trong túi
Hành trang đi vào đời
Chia tay rồi bạn nhỉ
Mỗi người đi mỗi nơi
Hai mươi chín gương mặt
Đừng có quên bạn ơi.
* (Khóa chúng tôi học là khóa thứ 23)
Thái Nguyên, mùa hè năm 1992
Sắp nghỉ lễ 30/4 bốn ngày liền lại nhiều cuộc họp lắm đây!
Hôm nay rỗi rãi mới ngồi gõ lại được đây 29/4/2011
HAI MƯƠI CHÍN GƯƠNG MẶT THÂN YÊU
Thân mến tặng các bạn lớp 23K2, Trường ĐHSP Việt Bắc, TP Thái Nguyên, Bắc Thái khóa 1988-1992
Lớp tôi là lớp Sử
Năm thứ tư, Hai Ba *
Người ở khắp các tỉnh
Tụ họp về một nhà
Lớp trưởng Dương Minh Hồng
Người Điện Biên, Lai Châu
Học tập và tu dưỡng
Hồng luôn luôn đi đầu
Còn đây là lớp phó
Đảm nhiệm ba năm tròn
Thanh toán tiền sòng phẳng
Tên bạn ấy Lệ Son
Lớp phó về học tập
Nhà ở ngay cạnh trường
Tên thật hay Hải Yến
Học tập luôn nêu gương
Rồi đến Nguyễn Xuân Trường
Trông hơi dong dỏng cao
Người Hà Bắc chính hiệu
Cả lớp vẫn tự hào
Thấp thoáng ngồi cuối cùng
Là anh Thuyền một vợ
Ba con lớn cả rồi
Cả lớp đều nể sợ
Còn một anh có vợ
Ấy là Đặng Văn Thanh
Học hành rất cần mẫn
Sống trong lớp chân thành
Ngồi đầu bạn Vân Anh
Người thấp một tẹo thôi
Bạn ấy mà kể chuyện
Cả lớp đều phải cười
Còn một Phương Anh nữa
Người Lạng Sơn, Dốc Đồn
Lúc nào cũng cười được
Chẳng bao giờ thấy buồn
Một chàng hay đi buôn
Mà lại mang họ Quách
Về nhà luôn xoành xoạch
Thế là bỏ học liền
Phú Lương có Mã Liên
Tóc dài cằm chẻ nửa
Cười nói suốt cả ngày
Lại yêu anh Thắng nữa
Người ở phố Quán Trữ
Tính cách rất hiền hòa
Đi chơi khỏe nhất lớp
Tên bạn ấy "Hà Gia"
Hà với cả Tuyết "hắc"
Cùng Đặng Ân nữa mà
Đi chơi khắp các tỉnh
Nào có quản đường xa
Béo phải kể đến Hòa
Dễ đến sáu mươi ký
Có người yêu thợ điện
Miệng cười tươi như hoa
Rồi đến Trường Quảng Hòa
Trông to cao như tây
Uống rượu như nước lã
Chỉ học vào ban ngày
Vy Huỳnh Thư người Tày
Lạng Sơn, giữa thị xã
Giờ đang yêu anh Toản
Về Nà Phặc có ngày
Kể đến ai nữa đây
Đúng rồi anh Phú "lỉnh"
Người bé như chim chích
Có người yêu đến hay
Thanh Tiến người Bình Liêu
Học hành đi rất đều
Không may bị thấp khớp
Bốn năm vẫn chưa yêu
Lớp tôi thì có nhiều
Nhưng tôi xin kể hết
Tân Thơ người Thông Nông
Chơi đàn chỉ có tuyệt
Học đêm ngày mài miệt
Đã có anh Tám "tròn"
Lên thư viện luôn luôn
Phải kể đến bạn Thúy
Có bạn ở ngoại trú
Hay đến ngủ trong phòng
Tên bạn ấy là Hùng
Kể chuyện vui phải biết
Ngoại trú đâu đã hết
Còn Khánh Vi nữa cơ
Nhà xa nên bạn ấy
Phải dậy từ tờ mờ
Ngồi ở cạnh Tân Thơ
Là Việt Hồng hay nói
Bí thư ba năm liền
Học trung bình không giỏi
Tiếp đó đến bạn Hoàng
Vẻ trầm tư hơn cả
Nhà ở tận Tuyên Quang
Đi về hơi vất vả
Bạn Tuyết người Định Hóa
Cả lớp gọi Tuyết tây
Học gắng lên một chút
Về xin được việc ngay
Hảo "dê" người Hòa An
Tính trầm tư ít nói
Lại hay lam hay làm
Trông rất mực đoan trang
Người ở khu Tân An
Vô tư hay cười nói
Giường ngay cửa ra vào
Là Ánh Hoa đấy thôi
Bạn Xuyến người Tràng Định
Có mái tóc khá dài
Sống rất tốt trong lớp
Không mất lòng một ai
Còn một bạn nữa đấy
Thử đoán xem là ai
Không được, giải đố nhé
Thành Trung ngồi phía ngoài
Hai mươi chín gương mặt
Hai mươi chín nụ cười
Tất cả nằm trong túi
Hành trang đi vào đời
Chia tay rồi bạn nhỉ
Mỗi người đi mỗi nơi
Hai mươi chín gương mặt
Đừng có quên bạn ơi.
* (Khóa chúng tôi học là khóa thứ 23)
Thái Nguyên, mùa hè năm 1992
Thứ Tư, 20 tháng 4, 2011
"RẮN GIÀ RẮN LỘT..."
Người ta ai cũng phải trải qua quy luật: sinh, lão, bệnh, tử. Ấy cũng
chỉ vì câu chuyện cái thằng đi xin Ngọc Hoàng đọc nhầm câu thần chú.
Đáng lẽ phải đọc là "Người già người lột, rắn già rắn tụt vào hang" thì nó nghe chẳng ra nên đọc rằng: "Rắn già rắn lột, người già người tụt vào săng"
(Săng là cái hòm hay là cái quan tài). Vậy là từ đó con người hết cái
cơ hội trường sinh bất lão nên thời gian qua đi tạo hóa buộc con người
ta phải già, phải sinh bệnh, phải cáu bẳn, phải khó tính để chóng ..tụt
vào săng theo ý chỉ Ngọc Hoàng. Điều đó làm cho những người trẻ không
bao giờ nghĩ tới, nhất là trong thời buổi nhịp sống gấp gáp thế này. Thế
nhưng ít ai nghĩ rằng rồi cũng sẽ đến lượt mình, liệu mình có bao dung,
tĩnh tâm, trẻ mãi được không? Cho nên cuộc sống là đáng quý, thời giờ
là vàng ngọc cái đó không của riêng ai, ai cũng có chỉ có điều sử dụng
chúng như thế nào mà thôi.
Mẹ ơi, mẹ đang nghĩ gì?
Mẹ ơi, mẹ đang nghĩ gì?
Séo Tỉ có ba cô gái (Seo Ti with three girls)
Có ông bạn vàng ở tít "nơi con sông Hồng chảy vào đất Việt" vừa gửi cho
cái truyện ngắn bèn "pót" lên cho bà con xem chơi. Nếu bà con thấy không
hay thì mỗ đây lại tháo xuống; Sau đây là câu chuyện bắt đầu:
Trước khi xem truyện, hãy ngắm dung nhan của y với mỗ nhá (y mặc áo trắng, đầu hói). Y vốn là bạn đồng môn với mình khi học ở trường Đại học sư phạm Việt Bắc (Bắc Thái) vào thời hậu kỳ bao cấp những năm cuối của thế kỷ trước. Y có máu viết văn, mình không dám bình văn của y vì...còn giữ tình bằng hữu!
Buổi chiều ở Séo Tỉ bao giờ cũng mịt mù sương bay. Cái lũng
nhỏ nằm sâu trong dãy Hoàng Liên này hình như chưa bao giờ không có sương. Cuộc
sống nơi đây tĩnh lặng, ngưng đọng. Đường vào gập ghềnh, dốc đứng cheo leo, từ
thị trấn vào phải đi qua năm con dốc lớn, đầu bản là cánh rừng thông chen lẫn
những cây Tống quá sủ xù xì, cánh rừng thăm thẳm màu xanh này tạo nên vẻ thâm
nghiêm, bí hiểm của nơi đây, càng khiến cho Séo Tỉ vốn xa xôi trở nên càng xa xôi
hơn. Rừng già thâm nghiêm như cất giấu cái bản nhỏ bé này. Nếu không có những
buổi các thôn bản lên xã họp, không có những phiên chợ để người trong bản đi bán
thảo quả thì có lẽ người ta quên rằng trên đời này có một vùng đất nhỏ có cái tên
thật xa xăm: Séo Tỉ.
Thoan đang thả mái tóc dài xuống chậu nước bồ kết gội đầu, hương bồ kết khiến cho hồn cô thư thái. Những chiều mùa thu như thế này cánh đồng quê cô cũng mịt mù sương dăng, mùi thơm của rơm rạ đốt trong ngày mùa toả ra quấn quện lấy hồn cô. Thoan thường đun nước bồ kết gội đầu, cô không thích dùng mỹ phẩm, Tóc gội bồ kết đen mượt có mùi thơm thoang thoảng e ấp. Đang mải với những suy nghĩ đâu đâu Thoan bống giật mình:
- Cô giáo gội đầu à?
Thoan quay lại. Một cậu bé xốc xếch tay cầm xâu cá suối đứng nhoẻn cười:
- Có xâu cá vừa câu, cho cô giáo đấy.
Thoan mỉm cười: Sao không để nhà ăn hở Sếnh?
- Nhà có rồi mà, cô giáo nấu ăn đi.
Nói xong nó chạy biến. Thoan thoáng mỉm cười nhớ lại lúc mới đến đây, bon trẻ chưa quen cách xưng hô cứ mày, tao tuốt. Đến nhà ghi tên trẻ để dạy phổ cập hỏi “bố mẹ đi đâu?” “nó lên nương rồi”… Trẻ thấy anh, chị, bố, mẹ về là mách luôn “có cô giáo tìm mày đấy”… Phải dày công lắm ba chị em Thoan, Oanh, Châu mới đưa bọn trẻ dần vào nề nếp, biết thưa gửi, biết xưng hô với người lớn đúng vai. Thoan chợt nhớ có lần chính Sếnh xốc quần chạy qua lớp Oanh đang dạy buổi chiều hỏi: “Cô giáo thấy em ngựa chạy qua đây không?” thì ra cu cậu đi chăn ngựa, mải chơi để ngựa chạy đâu mất đi tìm, vì cô giáo dạy người ít tuổi gọi là em nên hỏi cô giáo là em ngựa. Lên lớp về, Oanh kể chuyện đó cả ba đứa cười chết rũ. Thế mà đã hơn hai năm ở đây rồi, Thoan thoáng buồn. Gội đầu xong cô đi nấu cơm, mang xâu cá làm sạch xiên vào que đặt trên bếp than, chờ bạn về. Hôm nay Oanh và Châu ra trường chính đổi đồ dùng dạy học. Từ Séo Tỉ ra trường chính mất đến hơn hai tiếng đi bộ đường rừng. Khổ đến đồ dùng dạy học cấp I mà mỗi trường được vài bộ, các phân hiệu cứ phải đổi nhau, giáo viên cứ đến thứ bảy, hoặc chủ nhật mang ra trường chính đổi. Oanh và Châu đi đổi nhân thể mua ít kẹo cồ, mì tôm mang về. Các cô phải bớt tiền lương ra để mua kẹo và mì tôm để dỗ trẻ đi học đều, lớp 1 ở đây cứ phải mì tôm bẻ ra dỗ bọn trẻ học, kẹo dành làm phần thưởng cho những đứa học khá, chúng mà bỏ học thì mất chuẩn phổ cập. Những gói kẹo làm phần thưởng khích lệ bọn trẻ đến lớp đều hơn. Thoan đang nấu nồi rau cải thì tiếng Châu đã oang oang:
- Có cái gì thơm thế. Thoan ơi rửa nồi đi luộc mấy củ sắn các chị cho này.
Oanh thấy xiên cá thơm lừng trong bếp cười rũ:
- Lại có học sinh nào đút lót phải không?
Ba cô gái ríu rít cất những thứ lỉnh kỉnh lên giá trên lớp. Cái lớp học đơn sơ với hai cái nhà gỗ ván thưng, dành cho hai lớp học, một lớp phải học chiều. Một gian nhà được ngăn ra làm nơi trú ngụ giáo viên. Lớp học đơn sơ trên bản nhỏ đã duy trì được hơn 5 năm nay rồi. Cả 3 cô gái Châu, Thoan và Oanh về đây hai năm trước thay cho hai cô giáo cũ chuyển vùng và tiếp nhận luôn cả học sinh lớp 3 từ trường chính chuyển về. Họ tốt nghiệp sư phạm ở tỉnh khác, không xin được biên chế ở quê nên xung phong lên đây dạy hợp đồng trong chiến dịch phổ cập của toàn tỉnh. Trời vùng cao tối nhanh, các cô gái thắp đèn dầu ăn cơm. Thấy bảo sang năm sẽ có điện lưới, nên họ vẫn phải dùng đèn dầu. Miếng cá suối nướng thơm lừng béo ngậy, quyện với rau cải Mèo thật đậm đà trong bữa cơm chiều. Vừa ăn cơm họ vừa nói chuyện. Châu vẫn oang oang:
- Sao mặt nghệt ra thế kia. Lại nhớ thằng ấy rồi phải không? - Tiếng Châu oang oang - Ừ thì Dẫu lìa ngó ý còn vương tơ lòng mà.
- Nó đã chạy mất dép rồi thì nhớ làm quái gì. Đấy bà thấy cứ như tôi ấy, lên vùng cao đi phổ cập tôi pheng luôn. Hôm chia tay chàng còn làm bộ khóc nhé, nhưng tôi biết thừa, tôi bỏ là đi theo đứa khác ngay, răng như ỳ, tháng sau tôi về mua chăn đã thấy cập kè em khác rồi – Oanh cười như mếu, đôi mắt có hàng mi dài cụp xuống ngân ngấn nước.
- Thôi đi ngủ - Thoan nói, cô buông màn cuộn chăn nằm trên giường suy tư. Ừ, sao mình lại nhớ Thưởng nhỉ, nỗi nhớ chẳng có cơn cớ nào. Hồi đầu Thưởng hay gửi thư cho cô, rồi lần chàng đến thăm mới đến trường chính đã vội quay về. Tháng sau cô nhận được lá thư đại ý “mẹ anh đi xem bói bảo chúng mình không hợp nhau…”. Thoan đã khóc như một đưa trẻ khi đọc dòng chứ ấy. Nhưng rồi vết thương cũng lành sẹo. Chỉ có Châu là đã có đám hỏi ở nhà cuối năm nay cô sẽ cưới. Chồng cô là một anh thợ mộc chăm chỉ. Châu bảo, “cưới xong tao đưa chàng lên đây, tha hồ mà làm nghề”. Một thoáng gợn lên trong lòng Thoan, Châu ăn sóng nói gió nhưng sao nó lại được ưu ái thế. Tiếng gió thổi xào xạc qua cánh rừng tống quá sủ cứ lào khào, thầm thì. Những chiếc lá xạc xào như những đôi bàn tay của tình nhân đang mơn man vũ điệu tình ái. Người Thoan chợt nóng bừng. Cô chìm dần trong giấc ngủ. Nửa đêm, bàn tay nào bỗng lần giở khuy áo ngực của Thoan mơn trớn, người cô nóng bừng, cứng lại, một cảm giác ướt át thèm khát dâng lên. Thoan oằn người khao khát... “Bỏ tay, Oanh, không đùa…”. Miệng nói nhưng cô cứ để im cho bàn tay Oanh sục sạo… Sáng hôm sau, Thoan đang rửa mặt thì Oanh dậy, cầm thau ra. Thoan liền nói:
- Từ sau thì về giường mình mà ngủ nhé.
- Nhưng ngủ một mình rét lắm, với lại để cho bà khỏi nhớ thằng ấy – Oanh khúc khích cười.
- Đồ phải gió – Thoan gắt
- Ối dào, đêm qua tao mơ đứa nào rên như mèo cái đấy – Châu phá lên cười – Lại còn sĩ.
- Thôi không đùa nữa các nỡm, ăn sáng còn lên lớp cái Oanh gọi học sinh đi lao động nhé – Thoan nói.
Cả tuần trôi qua chả thấy bóng dáng phòng vào kiểm tra. Cả ba đứa buồn thiu. Ở đây sao mong có người đến thế. Cái ồn ào, cái không khí chuyên môn sẽ xua đi cái tù túng chất chội của nơi này.
Tuần sau nữa trôi qua, có công văn của phòng giáo dục về việc xét vào biên chế, hẹn thứ 6 tuần tới ra gặp tổ chức. Cả 3 cô gái phấp phỏng, ngày thứ 5, các cô giao bài tập cho học sinh. sáng hôm sau các cô lên đường sớm. Trời còn mù mịt sương bay, ba ngọn đuốc sa mu chập chờn trên con đường núi. Ra đến phòng giáo dục huyện đã hơn 10 giờ sáng. Các cô líu ríu bước vào. Khuôn mặt anh cán bộ tổ chức lạnh tanh:
- 3 cô đến có việc gì?
- Dạ… cả 3 ngập ngừng đưa công văn.
- À, các cô ra ngoài viết đơn nhé. Viết xong mang vào nộp và trình bày với tôi. Tuần sau là xét đấy.
Ba cô gái ra ngoài ngồi xuống dãy ghế trước cửa phòng tổ chức. Thoan được gọi vào trước, cô hồi hộp nộp lá đơn. Anh cán bộ nhận đơn, rồi hỏi cô khá cặn kẽ về hoàn cảnh gia đình, về nguyện vọng, đặc biệt anh nhấn đi nhấn lại rằng các cô đã công tác lâu ở phân hiệu khó khăn nhất, nếu cố gắng anh sẽ giúp có ý kiến trong đợt xét biên chế và nếu có thể sẽ cho chuyển vùng. Nếu được, thì tháng sau sẽ có quyết định biên chế chính thức.
Họ ra về lòng khấp khởi mừng với bao hy vọng. Họ đều được đánh giá là chuyên môn vững có nhiều cố gắng, hy sinh cho ngành trong công tác phổ cập giáo dục. Trước khi về các cô ghé qua chợ huyện, bên cạnh những vật dụng cần thiết cho cuộc sống ở trường mà họ mua cho mình, không thể thiếu những gói kẹo cho bọn trẻ. Về qua trường chính, gặp chị Minh là giáo viên kỳ cựu, cả 3 hớn hở tranh nhau kể chuyện được tổ chức gọi. Chị cười nửa miệng: Cái đó phải xem, “trôn trẻ, miệng tổ chức”, nhất quen, nhì thân chưa bằng có nhiều đạn mà bắn các em ạ… Chị cứ nhìn đời đen tối chứ, các anh tổ chức hôm nay động viên bọn em nhiều lắm… Chỉ có cái Thoan và cái Oanh muốn chuyển thôi, chứ em thế nào cũng được, vào biên chế, cưới xong em đưa chồng lên đây làm mộc đỡ mệt đầu chị nhỉ… Tiếng nói cười. Rồi bao chuyện cứ ríu rít lên. Thôi chết, tối rồi, chúng em xin phép về đây.
Một tháng trôi qua, một tháng nữa vẫn bặt tăm, chả có đứa nào có quyết định. Tất cả vẫn nguyên như cũ, vẫn lên lớp đều đặn. Ngoài suối vẫn rì rầm con nước chảy, vẫn những đêm dài cô đơn trong cái lạnh thấu xương của vùng cao. Đầu bản, con đường đi vào qua suối là những vạt ngải cứu rừng mùi thơm hăng nồng. Hôm đi họp hội đồng ngoài trường chính về, cả 3 chẳng ai nói với ai câu nào. Tất cả đều u ám, đều có một cái gì bực bõ ,chán chường.
Về đến nhà, 3 cô gái nằm vật ra giường. Chẳng nói, chẳng rằng. Cuối cùng Châu lên tiếng trước:
- Tại sao họ lại làm ăn thế cơ chứ. Các đồng chí là những người có năng lực nhưng vì điều kiện số lượng chỉ tiêu biên chế có hạn nên các đồng chí chờ đợt sau – Vừa nhại, giọng Châu vừa dài ra. Khốn nạn thật, thì ra chị Minh nói đúng, chỉ có sền thôi…
Giọng Châu uất ức. Oanh ngồi nhỏm dậy
- Mình chẳng biết ra sao nữa, hy vọng lên đây dạy để có công việc ổn định, được vào biên chế chứ nếu hợp đồng thì tớ ở nhà dạy hợp đồng ngay xã… Không cả 3 chúng mình không dạy nữa, về quê dạy hợp đồng?
- Đúng đấy - Châu hưởng ứng - Ở đây chả ma nào vào đâu, đấy năm ngoái có mấy đứa vừa ra trường ngấp nghé, nhưng đến trường chính đã bỏ…
- Nhưng…Thoan ngập ngừng
- Không những gì cả, mai lên lớp báo nghỉ. À mà dạy buổi cuối nhé, ngày kia đi…
Chiều tối hôm sau, tan lớp về cả 3 không ai nói lời nào. Không khí như quánh đặc trong sương chiều. Thoan lên tiếng trước:
- Chả biết các bà thế nào nhưng lớp tôi chúng nó tình cảm lắm, hôm nay chẳng đứa nào ăn kẹo mình cho. Con Mỷ bé nhất lớp mếu máo hỏi: Cô giáo bỏ em à - Nói đến đấy Châu nghẹn lại, hai dòng nước mắt oà ra. Trước mắt Thoan là hình ảnh của những đứa trẻ nghèo nhếch nhác mặt buồn thiu long lanh nước mắt khi biết tin cô giáo sắp bỏ đi.
- Lớp tôi cũng vậy, Thằng Sếnh khóc to quá. Thương lắm...hư... hư - Tiếng Oanh nức nở. Cả 3 ôm nhau oà khóc, trong lòng họ dâng lên nỗi tủi hờn, niềm ân hận, sự luyến tiếc. Trời tối rồi mà cả ba vẫn ngồi bên bếp. Bữa cơm tối thiếu hẳn tiếng cười, tiếng trêu chọc nhau. Cả 3 người cúi mặt cố gắng ăn cho thật nhanh, ăn mà chẳng dám nhìn mặt nhau. Bát cơm ăn sao mà nghẹn ngào. Vừa dọn dẹp xong, ngoài hiên nhà có tiếng hỏi:
- Các cô giáo có nhà không?
Ngó ra, Thoan thấy già bản và các cụ già trong bản đang đến. Có người cầm ống điếu to đùng.
- Mời các bác vào nhà…
Trước khi xem truyện, hãy ngắm dung nhan của y với mỗ nhá (y mặc áo trắng, đầu hói). Y vốn là bạn đồng môn với mình khi học ở trường Đại học sư phạm Việt Bắc (Bắc Thái) vào thời hậu kỳ bao cấp những năm cuối của thế kỷ trước. Y có máu viết văn, mình không dám bình văn của y vì...còn giữ tình bằng hữu!
SÉO TỈ CÓ BA CÔ GÁI
- Quang Chi - Thoan đang thả mái tóc dài xuống chậu nước bồ kết gội đầu, hương bồ kết khiến cho hồn cô thư thái. Những chiều mùa thu như thế này cánh đồng quê cô cũng mịt mù sương dăng, mùi thơm của rơm rạ đốt trong ngày mùa toả ra quấn quện lấy hồn cô. Thoan thường đun nước bồ kết gội đầu, cô không thích dùng mỹ phẩm, Tóc gội bồ kết đen mượt có mùi thơm thoang thoảng e ấp. Đang mải với những suy nghĩ đâu đâu Thoan bống giật mình:
- Cô giáo gội đầu à?
Thoan quay lại. Một cậu bé xốc xếch tay cầm xâu cá suối đứng nhoẻn cười:
- Có xâu cá vừa câu, cho cô giáo đấy.
Thoan mỉm cười: Sao không để nhà ăn hở Sếnh?
- Nhà có rồi mà, cô giáo nấu ăn đi.
Nói xong nó chạy biến. Thoan thoáng mỉm cười nhớ lại lúc mới đến đây, bon trẻ chưa quen cách xưng hô cứ mày, tao tuốt. Đến nhà ghi tên trẻ để dạy phổ cập hỏi “bố mẹ đi đâu?” “nó lên nương rồi”… Trẻ thấy anh, chị, bố, mẹ về là mách luôn “có cô giáo tìm mày đấy”… Phải dày công lắm ba chị em Thoan, Oanh, Châu mới đưa bọn trẻ dần vào nề nếp, biết thưa gửi, biết xưng hô với người lớn đúng vai. Thoan chợt nhớ có lần chính Sếnh xốc quần chạy qua lớp Oanh đang dạy buổi chiều hỏi: “Cô giáo thấy em ngựa chạy qua đây không?” thì ra cu cậu đi chăn ngựa, mải chơi để ngựa chạy đâu mất đi tìm, vì cô giáo dạy người ít tuổi gọi là em nên hỏi cô giáo là em ngựa. Lên lớp về, Oanh kể chuyện đó cả ba đứa cười chết rũ. Thế mà đã hơn hai năm ở đây rồi, Thoan thoáng buồn. Gội đầu xong cô đi nấu cơm, mang xâu cá làm sạch xiên vào que đặt trên bếp than, chờ bạn về. Hôm nay Oanh và Châu ra trường chính đổi đồ dùng dạy học. Từ Séo Tỉ ra trường chính mất đến hơn hai tiếng đi bộ đường rừng. Khổ đến đồ dùng dạy học cấp I mà mỗi trường được vài bộ, các phân hiệu cứ phải đổi nhau, giáo viên cứ đến thứ bảy, hoặc chủ nhật mang ra trường chính đổi. Oanh và Châu đi đổi nhân thể mua ít kẹo cồ, mì tôm mang về. Các cô phải bớt tiền lương ra để mua kẹo và mì tôm để dỗ trẻ đi học đều, lớp 1 ở đây cứ phải mì tôm bẻ ra dỗ bọn trẻ học, kẹo dành làm phần thưởng cho những đứa học khá, chúng mà bỏ học thì mất chuẩn phổ cập. Những gói kẹo làm phần thưởng khích lệ bọn trẻ đến lớp đều hơn. Thoan đang nấu nồi rau cải thì tiếng Châu đã oang oang:
- Có cái gì thơm thế. Thoan ơi rửa nồi đi luộc mấy củ sắn các chị cho này.
Oanh thấy xiên cá thơm lừng trong bếp cười rũ:
- Lại có học sinh nào đút lót phải không?
Ba cô gái ríu rít cất những thứ lỉnh kỉnh lên giá trên lớp. Cái lớp học đơn sơ với hai cái nhà gỗ ván thưng, dành cho hai lớp học, một lớp phải học chiều. Một gian nhà được ngăn ra làm nơi trú ngụ giáo viên. Lớp học đơn sơ trên bản nhỏ đã duy trì được hơn 5 năm nay rồi. Cả 3 cô gái Châu, Thoan và Oanh về đây hai năm trước thay cho hai cô giáo cũ chuyển vùng và tiếp nhận luôn cả học sinh lớp 3 từ trường chính chuyển về. Họ tốt nghiệp sư phạm ở tỉnh khác, không xin được biên chế ở quê nên xung phong lên đây dạy hợp đồng trong chiến dịch phổ cập của toàn tỉnh. Trời vùng cao tối nhanh, các cô gái thắp đèn dầu ăn cơm. Thấy bảo sang năm sẽ có điện lưới, nên họ vẫn phải dùng đèn dầu. Miếng cá suối nướng thơm lừng béo ngậy, quyện với rau cải Mèo thật đậm đà trong bữa cơm chiều. Vừa ăn cơm họ vừa nói chuyện. Châu vẫn oang oang:
-
Tuần sau phòng sẽ vào trường mình kiểm tra, không biết có vào phân hiệu mình
không, nhưng cái Oanh từ mai nhớ cho học sinh lao động dọn khu đất sau lớp đi,
mất vệ sinh quá.
-
Ừ, nhưng có phải tại lớp tôi đâu bà
– Oanh cãi.
-
Đấy là do đợt mưa vừa rồi đùn xuống nhưng vẫn phải dọn. Mai lớp tôi với bà làm – Thoan ngắt lời, bởi cô biết nêu không xen vào thì Châu và Oanh sẽ
xảy ra cãi vặt.
Đêm vùng cao se lạnh. Cái lạnh thật ngọt
ngào nó cứ gợi cho người ta nhiều nỗi. Thoan nhớ những đêm như thế này Thưởng
hay mang đến cho cô những gói ô mai để “em
ngậm cho khỏi ho…” rồi những cái hôn dài, những cái vuốt ve mơn man trong
hơi thở nồng nàn đắm đuối… - Sao mặt nghệt ra thế kia. Lại nhớ thằng ấy rồi phải không? - Tiếng Châu oang oang - Ừ thì Dẫu lìa ngó ý còn vương tơ lòng mà.
- Nó đã chạy mất dép rồi thì nhớ làm quái gì. Đấy bà thấy cứ như tôi ấy, lên vùng cao đi phổ cập tôi pheng luôn. Hôm chia tay chàng còn làm bộ khóc nhé, nhưng tôi biết thừa, tôi bỏ là đi theo đứa khác ngay, răng như ỳ, tháng sau tôi về mua chăn đã thấy cập kè em khác rồi – Oanh cười như mếu, đôi mắt có hàng mi dài cụp xuống ngân ngấn nước.
- Thôi đi ngủ - Thoan nói, cô buông màn cuộn chăn nằm trên giường suy tư. Ừ, sao mình lại nhớ Thưởng nhỉ, nỗi nhớ chẳng có cơn cớ nào. Hồi đầu Thưởng hay gửi thư cho cô, rồi lần chàng đến thăm mới đến trường chính đã vội quay về. Tháng sau cô nhận được lá thư đại ý “mẹ anh đi xem bói bảo chúng mình không hợp nhau…”. Thoan đã khóc như một đưa trẻ khi đọc dòng chứ ấy. Nhưng rồi vết thương cũng lành sẹo. Chỉ có Châu là đã có đám hỏi ở nhà cuối năm nay cô sẽ cưới. Chồng cô là một anh thợ mộc chăm chỉ. Châu bảo, “cưới xong tao đưa chàng lên đây, tha hồ mà làm nghề”. Một thoáng gợn lên trong lòng Thoan, Châu ăn sóng nói gió nhưng sao nó lại được ưu ái thế. Tiếng gió thổi xào xạc qua cánh rừng tống quá sủ cứ lào khào, thầm thì. Những chiếc lá xạc xào như những đôi bàn tay của tình nhân đang mơn man vũ điệu tình ái. Người Thoan chợt nóng bừng. Cô chìm dần trong giấc ngủ. Nửa đêm, bàn tay nào bỗng lần giở khuy áo ngực của Thoan mơn trớn, người cô nóng bừng, cứng lại, một cảm giác ướt át thèm khát dâng lên. Thoan oằn người khao khát... “Bỏ tay, Oanh, không đùa…”. Miệng nói nhưng cô cứ để im cho bàn tay Oanh sục sạo… Sáng hôm sau, Thoan đang rửa mặt thì Oanh dậy, cầm thau ra. Thoan liền nói:
- Từ sau thì về giường mình mà ngủ nhé.
- Nhưng ngủ một mình rét lắm, với lại để cho bà khỏi nhớ thằng ấy – Oanh khúc khích cười.
- Đồ phải gió – Thoan gắt
- Ối dào, đêm qua tao mơ đứa nào rên như mèo cái đấy – Châu phá lên cười – Lại còn sĩ.
- Thôi không đùa nữa các nỡm, ăn sáng còn lên lớp cái Oanh gọi học sinh đi lao động nhé – Thoan nói.
Cả tuần trôi qua chả thấy bóng dáng phòng vào kiểm tra. Cả ba đứa buồn thiu. Ở đây sao mong có người đến thế. Cái ồn ào, cái không khí chuyên môn sẽ xua đi cái tù túng chất chội của nơi này.
Tuần sau nữa trôi qua, có công văn của phòng giáo dục về việc xét vào biên chế, hẹn thứ 6 tuần tới ra gặp tổ chức. Cả 3 cô gái phấp phỏng, ngày thứ 5, các cô giao bài tập cho học sinh. sáng hôm sau các cô lên đường sớm. Trời còn mù mịt sương bay, ba ngọn đuốc sa mu chập chờn trên con đường núi. Ra đến phòng giáo dục huyện đã hơn 10 giờ sáng. Các cô líu ríu bước vào. Khuôn mặt anh cán bộ tổ chức lạnh tanh:
- 3 cô đến có việc gì?
- Dạ… cả 3 ngập ngừng đưa công văn.
- À, các cô ra ngoài viết đơn nhé. Viết xong mang vào nộp và trình bày với tôi. Tuần sau là xét đấy.
Ba cô gái ra ngoài ngồi xuống dãy ghế trước cửa phòng tổ chức. Thoan được gọi vào trước, cô hồi hộp nộp lá đơn. Anh cán bộ nhận đơn, rồi hỏi cô khá cặn kẽ về hoàn cảnh gia đình, về nguyện vọng, đặc biệt anh nhấn đi nhấn lại rằng các cô đã công tác lâu ở phân hiệu khó khăn nhất, nếu cố gắng anh sẽ giúp có ý kiến trong đợt xét biên chế và nếu có thể sẽ cho chuyển vùng. Nếu được, thì tháng sau sẽ có quyết định biên chế chính thức.
Họ ra về lòng khấp khởi mừng với bao hy vọng. Họ đều được đánh giá là chuyên môn vững có nhiều cố gắng, hy sinh cho ngành trong công tác phổ cập giáo dục. Trước khi về các cô ghé qua chợ huyện, bên cạnh những vật dụng cần thiết cho cuộc sống ở trường mà họ mua cho mình, không thể thiếu những gói kẹo cho bọn trẻ. Về qua trường chính, gặp chị Minh là giáo viên kỳ cựu, cả 3 hớn hở tranh nhau kể chuyện được tổ chức gọi. Chị cười nửa miệng: Cái đó phải xem, “trôn trẻ, miệng tổ chức”, nhất quen, nhì thân chưa bằng có nhiều đạn mà bắn các em ạ… Chị cứ nhìn đời đen tối chứ, các anh tổ chức hôm nay động viên bọn em nhiều lắm… Chỉ có cái Thoan và cái Oanh muốn chuyển thôi, chứ em thế nào cũng được, vào biên chế, cưới xong em đưa chồng lên đây làm mộc đỡ mệt đầu chị nhỉ… Tiếng nói cười. Rồi bao chuyện cứ ríu rít lên. Thôi chết, tối rồi, chúng em xin phép về đây.
Một tháng trôi qua, một tháng nữa vẫn bặt tăm, chả có đứa nào có quyết định. Tất cả vẫn nguyên như cũ, vẫn lên lớp đều đặn. Ngoài suối vẫn rì rầm con nước chảy, vẫn những đêm dài cô đơn trong cái lạnh thấu xương của vùng cao. Đầu bản, con đường đi vào qua suối là những vạt ngải cứu rừng mùi thơm hăng nồng. Hôm đi họp hội đồng ngoài trường chính về, cả 3 chẳng ai nói với ai câu nào. Tất cả đều u ám, đều có một cái gì bực bõ ,chán chường.
Về đến nhà, 3 cô gái nằm vật ra giường. Chẳng nói, chẳng rằng. Cuối cùng Châu lên tiếng trước:
- Tại sao họ lại làm ăn thế cơ chứ. Các đồng chí là những người có năng lực nhưng vì điều kiện số lượng chỉ tiêu biên chế có hạn nên các đồng chí chờ đợt sau – Vừa nhại, giọng Châu vừa dài ra. Khốn nạn thật, thì ra chị Minh nói đúng, chỉ có sền thôi…
Giọng Châu uất ức. Oanh ngồi nhỏm dậy
- Mình chẳng biết ra sao nữa, hy vọng lên đây dạy để có công việc ổn định, được vào biên chế chứ nếu hợp đồng thì tớ ở nhà dạy hợp đồng ngay xã… Không cả 3 chúng mình không dạy nữa, về quê dạy hợp đồng?
- Đúng đấy - Châu hưởng ứng - Ở đây chả ma nào vào đâu, đấy năm ngoái có mấy đứa vừa ra trường ngấp nghé, nhưng đến trường chính đã bỏ…
- Nhưng…Thoan ngập ngừng
- Không những gì cả, mai lên lớp báo nghỉ. À mà dạy buổi cuối nhé, ngày kia đi…
Chiều tối hôm sau, tan lớp về cả 3 không ai nói lời nào. Không khí như quánh đặc trong sương chiều. Thoan lên tiếng trước:
- Chả biết các bà thế nào nhưng lớp tôi chúng nó tình cảm lắm, hôm nay chẳng đứa nào ăn kẹo mình cho. Con Mỷ bé nhất lớp mếu máo hỏi: Cô giáo bỏ em à - Nói đến đấy Châu nghẹn lại, hai dòng nước mắt oà ra. Trước mắt Thoan là hình ảnh của những đứa trẻ nghèo nhếch nhác mặt buồn thiu long lanh nước mắt khi biết tin cô giáo sắp bỏ đi.
- Lớp tôi cũng vậy, Thằng Sếnh khóc to quá. Thương lắm...hư... hư - Tiếng Oanh nức nở. Cả 3 ôm nhau oà khóc, trong lòng họ dâng lên nỗi tủi hờn, niềm ân hận, sự luyến tiếc. Trời tối rồi mà cả ba vẫn ngồi bên bếp. Bữa cơm tối thiếu hẳn tiếng cười, tiếng trêu chọc nhau. Cả 3 người cúi mặt cố gắng ăn cho thật nhanh, ăn mà chẳng dám nhìn mặt nhau. Bát cơm ăn sao mà nghẹn ngào. Vừa dọn dẹp xong, ngoài hiên nhà có tiếng hỏi:
- Các cô giáo có nhà không?
Ngó ra, Thoan thấy già bản và các cụ già trong bản đang đến. Có người cầm ống điếu to đùng.
- Mời các bác vào nhà…
Cả tốp người đã vào trong gian nhà. Họ
ngồi xuống bên bếp lửa. Tiếng rít thuốc lào xoe xóe, hơi thuốc lào đặc quánh cả
không gian, nhưng tất cả vẫn im lặng. Già bản Chin cất tiếng đầu tiên phá tan
không khí yên lặng:
-
Các cô giáo sắp bỏ bản bỏ trường à?
Cả 3 cô gái lúng túng không biết nói
sao. Đất Séo Tỉ này không có duyên giữ
cái chân cô giáo rồi. Tiếng ai đó vang lên buồn bã.
-
Bọn trẻ giờ biết cái chữ rồi, chúng nó biết tính tiền giúp bố giúp mẹ rồi,
nhưng vẫn cần phải học đấy các cô giáo à – Già Chin vẫn thủng thẳng – Có học thì mới không đói nghèo chứ. Các cô giáo cứ ở đây với dân bản,
có ngô ăn ngô, có sèo đắng ăn sèo đắng, đất Séo Tỉ không để các cô giáo đói đâu.
-
Dạ không phải vậy ạ…
Châu lúng túng…
Già Chin lặng nhìn tất cả mọi người yên
lặng bên bếp lửa. Tàn lửa bay lên, khói sa mu tỏa mịt mù, với tay cầm cành củi
mới dúi sâu vào bếp già thủng thẳng:
-
Ngày xưa, người Mông ta cũng có chữ đấy, mọi người à. Thần Nông dạy cho người
Mông ta biết trồng cấy, thần cũng là người cho ta giống lúa, giống ngô, giống
kê đấy, lại dạy dân ta biết xe lanh dệt vải. Có cái ăn mà vẫn khổ, Vua ta mới
đi tìm Thần Nông xin Người cho cái chữ để dân Mông ta bớt khổ. Thần mới cho
chữ, từ đó mỗi ngày của người Mông là một ngày hội vui. Vua Quỷ thấy thế tức
lắm, nó tìm cách ăn cắp chữ của người Mông, nó chờ Vua ta ngủ bò đến ăn hết
chữ, từ đó người Mông mất chữ sống khổ cực. Vua ta tức giận sai những người tài
giỏi đi đòi chữ, chính Vua cũng đi đòi chữ… Nhưng rồi không ai trở về. Từ đó
người Mông ta sống tăm tối lắm. Giờ có các cô giáo về đây dạy chữ cho bọn trẻ,
làng bản đã vui lên hơn đấy. Thế mà cô giáo đi, cái chữ lại bay theo chân cô
giáo mất thôi…
Nghe già Chin nói, các cô giáo òa khóc nức nở. Tiếng
gió rừng lào xào ngoài kia hòa cùng tiếng nước của con suối đầu bản cứ vang xa,
vang xa. Ngày mai bọn trẻ sẽ ra sao, chúng lại tụ tập đánh quay, đánh pao, rồi
cái chữ sẽ không ở lại trong đầu nữa. Bao nhiêu công lao dạy dỗ giờ bỗng đem đổ
vào rừng ma kia ư? Cánh rừng sa mu có chen lẫn những cây những cây tống quá sủ
cổ thụ vẫn âm u trong sương lạnh. Những cây tống quá sủ xù xì, rêu phong yên
lặng, nhưng những chiếc lá dày ram ráp của nó quệt vào nhau trong cơn gió nghe
như tiếng van vỉ xa xôi…Tiếng con chim nào cứ khắc khoải trong rừng đêm, bắt cô
trói cột hay khó khăn khắc phục? chẳng biết nữa nhưng tiếng chim cứ khắc khoải
da diết nỗi niềm.
Thứ Ba, 19 tháng 4, 2011
Sờ-lô-gân
Slogan-Từ điển Anh - Việt do Nhà xuất bản Thế giới ấn hành năm 1994 tại trang 847 có giải thích ngắn gọn: slogan /dt khẩu hiệu.
Chẳng phải tôi thích bẻ chữ hay bệnh của mấy thằng tập tọng sắp làm khoa học đâu mà chợt nhớ mấy cái slogan ấn tượng của các bác tài xe tải, xe khách nhân dịp trên đường thiên lý vào miền Nam vừa rồi.
Mấy cái slogan ấy nhẹ nhàng, dí dỏm, ấn tượng, nhớ lâu và cũng tác dụng ghê gớm đấy, các nhà quản lý các nhà văn hóa, khoa học cứ mất công (thì ít) mất của (thì nhiều) tổ chức vô khối cuộc thi mà có tìm được cái slogan nào ra hồn đâu.
Đây nhé, qua Xứ Thanh, một "con" đầu kéo dài ngoẵng bọn tôi vẫn gọi là khủng long đe dọa: XA EM RA! (Hix, nhìn thấy từ xa đã tránh rồi)
Qua Thanh đến Nghệ: một em county 24 chỗ nhẹ nhàng, lơi lả: TỪ TỪ, EM SẼ CHO
Cuối đất Nghệ một ông mobihome gường nằm cao cấp 45 chỗ sơn đỏ chót cảnh báo: CHÚ Ý: KHI ĐÍT EM ĐỎ, cô đồng nghiệp ngồi ghế trên đỏ mặt che miệng cười khúc khích, chắc cô lại liên tưởng chi đây!
Đăng kèm cái ảnh tôi chộp được không bà con lại bảo tôi nói khoác (dòng chữ màu vàng ở sàn đuôi xe ý)
Lại có ông văn thơ lai láng:
Nhớ về mẹ vững vàng tay lái
Thương về em nhè nhẹ chân ga vậy nhưng nó vẫn phóng vù vù như đi ăn cướp đánh võng vô tư trên con đường vốn đã không còn mấy chỗ hở.
Một con van 1,5 tấn nhẹ nhàng lách qua, ông này chắc người Tràng An đây, khi ngó bảng số thì đúng vậy: 30Y -342X
NGƯỜI LỊCH SỰ KHÔNG BÓP CÒI INH ỎI
Có gã lại gầm gừ: ĐỪNG GẦN ANH, ĐỜI EM SẼ KHỔ, rồi thì e ấp giả nai: ĐỪNG ANH! MẸ THẤY. Hay có khi ỡm ờ: Yêu, có khi phải nói!
Hôn em thì phải trả tiền, Hà Nội không vội được đâu
Chụp tại Khu Di tích ngã 3 Đồng Lộc, Hà Tĩnh tháng 4/2011 (ảnh này khoe chơi vậy thôi chớ không liên quan gì đến bài viết đâu nhá)
Và còn rất nhiều slogan nữa nhưng không rõ tác dụng hiệu quả của các slogan này thế nào chứ ông hàng xóm nhà tôi thì có quái chiêu này rất hiệu quả
Chả là nhà lão ở đầu ngõ nhưng lại hơi thụt vào thành ra cái đầu nhà lão hay bị đổ rác và biến thành nơi bọn khách vãng lai lấy làm "nơi hạnh phúc thăng hoa và nỗi buồn giải tỏa". Đầu tiên lão cảnh báo:
Cấm đái bậy. Một thời gian sau tình hình không cải thiện
Lão lại xóa đi và viết; Đái bậy thì xẻo chim. Thời buổi gái thiếu trai thừa nhà đã có vài thằng chống gậy còn đang chưa lấy được vợ nên có thiến quách đi càng tốt nên bọn nó không sợ. Lúc lúc lại một thằng chờ việc ở chợ người hay một gã nhà quê ra tỉnh mới xuống xe bus chắc là nhịn đã lâu đến xả như trạm bơm hồ Yên Sở của Hà thành, thằng ấy vừa đi lại một mụ bán bánh cuốn ế ngó trước ngó sau rồi thụp xuống giãn cả nét mặt. Xả xong, vẫn đôi tay ấy mụ lại vô tư bốc bánh bán cho mấy ả nội trợ thích hàng rong vì ..rẻ, tiện và lãng mạn nữa (nên tôi không ăn bánh cuốn rong bao giờ).
Thế này thì tức quá, lão lại thay đổi chiến thuật, một khẩu hiêu khác được kẻ màu đỏ hẳn hoi: Đái bậy phạt 50.000 (Không thấy ghi là tiền gì nhưng đoán chắc không phải ngoại tệ). Ai cho phạt mà phạt, ai cũng phạt được thì cái nước này loạn à; nghĩ vậy nên tay công chức hàng tỉnh chắc là vừa đi khách về với cái bụng bia tổ bố khệnh khạng xuống xe, nhếch mép và tiến thẳng vào góc chết nhà lão để lẩm bẩm đếm xem hôm nay đã thi đấu với sếp được mấy chục vại bia miễn phí. Dễ có đến 5 phút sau cái vòi của tạo hóa ấy vẫn chưa khóa, hay là chưa khóa được cũng nên.
Tình hình ngày càng phức tạp, buổi tối hôm ấy lão cắt hản chữ bằng đề - can màu đỏ chữ in hoa hẳn hoi nhé dán vào bìa các - tông ra cắm trịnh trọng: CHỖ DÀNH CHO CHÓ ĐÁI, LÀM NGƯỜI THÌ KHÔNG ĐÁI Ở ĐÂY.
Trưa hôm sau, thằng công chức bụng bia định vào xả, hắn đã lôi cái của nợ ấy ra rồi xong thấy cái biển nghĩ ơ kìa, hình như mình cũng là thằng người đấy chứ nhỉ ngần ngừ vài giây rồi trịnh trọng trả nó về đơn vị cũ, kéo phẹc - mơ - tuya cẩn thận rồi mới lên xe dông thẳng, ném lại đằng sau mấy câu chửi đổng và từ đó không thấy dừng xe vào đó nữa mỗi khi đi nốc bia về. Tác dụng đấy chứ nhỉ không biết do lòng tự trọng, tự ái hay công dụng của sờ - lô - gân? Đấy là tôi còn chưa thèm mách lão cái võ của mụ Trang Hạ nhà văn đấy: mụ xui đặt mẹ cái bát thương thờ ai cũng được vào đó thì bố bảo thằng nào cũng không dám thò chim mà đái vào đấy.
Chẳng phải tôi thích bẻ chữ hay bệnh của mấy thằng tập tọng sắp làm khoa học đâu mà chợt nhớ mấy cái slogan ấn tượng của các bác tài xe tải, xe khách nhân dịp trên đường thiên lý vào miền Nam vừa rồi.
Mấy cái slogan ấy nhẹ nhàng, dí dỏm, ấn tượng, nhớ lâu và cũng tác dụng ghê gớm đấy, các nhà quản lý các nhà văn hóa, khoa học cứ mất công (thì ít) mất của (thì nhiều) tổ chức vô khối cuộc thi mà có tìm được cái slogan nào ra hồn đâu.
Đây nhé, qua Xứ Thanh, một "con" đầu kéo dài ngoẵng bọn tôi vẫn gọi là khủng long đe dọa: XA EM RA! (Hix, nhìn thấy từ xa đã tránh rồi)
Qua Thanh đến Nghệ: một em county 24 chỗ nhẹ nhàng, lơi lả: TỪ TỪ, EM SẼ CHO
Cuối đất Nghệ một ông mobihome gường nằm cao cấp 45 chỗ sơn đỏ chót cảnh báo: CHÚ Ý: KHI ĐÍT EM ĐỎ, cô đồng nghiệp ngồi ghế trên đỏ mặt che miệng cười khúc khích, chắc cô lại liên tưởng chi đây!
Đăng kèm cái ảnh tôi chộp được không bà con lại bảo tôi nói khoác (dòng chữ màu vàng ở sàn đuôi xe ý)
Lại có ông văn thơ lai láng:
Nhớ về mẹ vững vàng tay lái
Thương về em nhè nhẹ chân ga vậy nhưng nó vẫn phóng vù vù như đi ăn cướp đánh võng vô tư trên con đường vốn đã không còn mấy chỗ hở.
Một con van 1,5 tấn nhẹ nhàng lách qua, ông này chắc người Tràng An đây, khi ngó bảng số thì đúng vậy: 30Y -342X
NGƯỜI LỊCH SỰ KHÔNG BÓP CÒI INH ỎI
Có gã lại gầm gừ: ĐỪNG GẦN ANH, ĐỜI EM SẼ KHỔ, rồi thì e ấp giả nai: ĐỪNG ANH! MẸ THẤY. Hay có khi ỡm ờ: Yêu, có khi phải nói!
Hôn em thì phải trả tiền, Hà Nội không vội được đâu
Chụp tại Khu Di tích ngã 3 Đồng Lộc, Hà Tĩnh tháng 4/2011 (ảnh này khoe chơi vậy thôi chớ không liên quan gì đến bài viết đâu nhá)
Và còn rất nhiều slogan nữa nhưng không rõ tác dụng hiệu quả của các slogan này thế nào chứ ông hàng xóm nhà tôi thì có quái chiêu này rất hiệu quả
Chả là nhà lão ở đầu ngõ nhưng lại hơi thụt vào thành ra cái đầu nhà lão hay bị đổ rác và biến thành nơi bọn khách vãng lai lấy làm "nơi hạnh phúc thăng hoa và nỗi buồn giải tỏa". Đầu tiên lão cảnh báo:
Cấm đái bậy. Một thời gian sau tình hình không cải thiện
Lão lại xóa đi và viết; Đái bậy thì xẻo chim. Thời buổi gái thiếu trai thừa nhà đã có vài thằng chống gậy còn đang chưa lấy được vợ nên có thiến quách đi càng tốt nên bọn nó không sợ. Lúc lúc lại một thằng chờ việc ở chợ người hay một gã nhà quê ra tỉnh mới xuống xe bus chắc là nhịn đã lâu đến xả như trạm bơm hồ Yên Sở của Hà thành, thằng ấy vừa đi lại một mụ bán bánh cuốn ế ngó trước ngó sau rồi thụp xuống giãn cả nét mặt. Xả xong, vẫn đôi tay ấy mụ lại vô tư bốc bánh bán cho mấy ả nội trợ thích hàng rong vì ..rẻ, tiện và lãng mạn nữa (nên tôi không ăn bánh cuốn rong bao giờ).
Thế này thì tức quá, lão lại thay đổi chiến thuật, một khẩu hiêu khác được kẻ màu đỏ hẳn hoi: Đái bậy phạt 50.000 (Không thấy ghi là tiền gì nhưng đoán chắc không phải ngoại tệ). Ai cho phạt mà phạt, ai cũng phạt được thì cái nước này loạn à; nghĩ vậy nên tay công chức hàng tỉnh chắc là vừa đi khách về với cái bụng bia tổ bố khệnh khạng xuống xe, nhếch mép và tiến thẳng vào góc chết nhà lão để lẩm bẩm đếm xem hôm nay đã thi đấu với sếp được mấy chục vại bia miễn phí. Dễ có đến 5 phút sau cái vòi của tạo hóa ấy vẫn chưa khóa, hay là chưa khóa được cũng nên.
Tình hình ngày càng phức tạp, buổi tối hôm ấy lão cắt hản chữ bằng đề - can màu đỏ chữ in hoa hẳn hoi nhé dán vào bìa các - tông ra cắm trịnh trọng: CHỖ DÀNH CHO CHÓ ĐÁI, LÀM NGƯỜI THÌ KHÔNG ĐÁI Ở ĐÂY.
Trưa hôm sau, thằng công chức bụng bia định vào xả, hắn đã lôi cái của nợ ấy ra rồi xong thấy cái biển nghĩ ơ kìa, hình như mình cũng là thằng người đấy chứ nhỉ ngần ngừ vài giây rồi trịnh trọng trả nó về đơn vị cũ, kéo phẹc - mơ - tuya cẩn thận rồi mới lên xe dông thẳng, ném lại đằng sau mấy câu chửi đổng và từ đó không thấy dừng xe vào đó nữa mỗi khi đi nốc bia về. Tác dụng đấy chứ nhỉ không biết do lòng tự trọng, tự ái hay công dụng của sờ - lô - gân? Đấy là tôi còn chưa thèm mách lão cái võ của mụ Trang Hạ nhà văn đấy: mụ xui đặt mẹ cái bát thương thờ ai cũng được vào đó thì bố bảo thằng nào cũng không dám thò chim mà đái vào đấy.
Nỗ lực, may mắn hay là số?
Chuyện thứ nhất:
Lúc học Đại học sư phạm VB năm thứ 2 có một thằng bạn quê ở vùng chiến khu cách mạng, tốt tính, nhà nghèo và cực kỳ chăm học. Năm đó có môn Lịch sử Đảng cộng sản Việt Nam thi hết môn bằng hình thức vấn đáp. Cậu ta học ngày, học đêm, mọi nơi, mọi lúc. Học trên giảng đường chưa đủ, hắn học ở ký túc xá. 3 giờ sáng hắn vẫn thắp điện để học mặc cho bạn bè nhắc nhở, khó chịu. Học nằm, học ngồi thì buồn ngủ, hắn ta có sáng kiến là đứng dưới bóng điện để học. Lợi dụng lúc gã ra ngoài rửa mặt cho tỉnh ngủ hay ...giải quyết nỗi buồn chi đó, một thằng trong phòng (Không phải tớ) lấy cây chổi phang một nhát vào cái bóng đèn làm nó tắt ngủm buộc thằng kia phải làu bàu rồi đi ngủ để sáng hôm sau đi thi sớm. Nó (Thằng kia) tự tin lên bốc đề đầu tiên vì vần A mà. Trúng câu thứ 36, trớ trêu thay đó là câu suy luận mà 35 câu còn lại nó thuộc làu. Mà xin nói thêm là quy định lúc đó nếu bốc lại câu khác bị trừ đi 2 điểm. Nó quyết định không bốc lại và lên ba hoa chích chòe một hồi rồi về chỗ với điểm 2 vì thầy giáo cho rằng nó xuyên tạc lịch sử. Hẹn sau hè xuống thi lại cùng mấy đứa lớp khác! Còn cái bọn học hành láng tráng, ngủ sớm (Trong đó có tớ) thì ơn giời, đều đạt 5 điểm trở lên không phải thi lại.
Chuyện thứ hai:
Mình là dân ly tán, run rủi thế nào rồi đậu lại đây. Gần hai thập niên trôi qua vẫn chưa có chỗ chui ra, chui vào dù đã hết sức nhẫn nhục, cố gắng, xoay sở, cựa quạy cũng như lao động chân tay và trí óc hùng hục.
Mùa đông năm Dậu sau đấy 1 năm, cũng có một thằng từ huyện gia nhập cái xóm ngụ cư ấy. Đã lâu hôm nọ mới gặp nó trong một tiệc rượu cỏ, nó khoe em đã có nhà rồi, hỏi thì nó nháy mắt tinh quái bảo gặp may bác ạ. Thì ra nó đi thuê nhà của nhà nước (Không biết sao nó lại thuê được hay được thuê nhỉ?), chưa đầy năm thì vào một ngày đẹp giời nhà nước bán cho nó cái nhà ấy theo 61 với giá cực kỳ dễ chịu, có "sang ngang" ngay cũng lời vài trăm triệu. Tiền ấy nhà nước cho nó một cách hợp pháp chẳng phải gia đình nó thuộc diện chính sách hay có cái mề đay "Phiu" như cái ông GS Châu nọ. Số tiền ấy mà sờ không đúng chỗ thì vào đề lao như chơi chứ chả đùa
Sự nỗ lực, may mắn hay là số nhỉ???
Thác Dray Nur, Đăk Lăk đẹp là thế mà anh hướng dẫn viên bản địa lại ngủ gật (17/7/2009)
Lúc học Đại học sư phạm VB năm thứ 2 có một thằng bạn quê ở vùng chiến khu cách mạng, tốt tính, nhà nghèo và cực kỳ chăm học. Năm đó có môn Lịch sử Đảng cộng sản Việt Nam thi hết môn bằng hình thức vấn đáp. Cậu ta học ngày, học đêm, mọi nơi, mọi lúc. Học trên giảng đường chưa đủ, hắn học ở ký túc xá. 3 giờ sáng hắn vẫn thắp điện để học mặc cho bạn bè nhắc nhở, khó chịu. Học nằm, học ngồi thì buồn ngủ, hắn ta có sáng kiến là đứng dưới bóng điện để học. Lợi dụng lúc gã ra ngoài rửa mặt cho tỉnh ngủ hay ...giải quyết nỗi buồn chi đó, một thằng trong phòng (Không phải tớ) lấy cây chổi phang một nhát vào cái bóng đèn làm nó tắt ngủm buộc thằng kia phải làu bàu rồi đi ngủ để sáng hôm sau đi thi sớm. Nó (Thằng kia) tự tin lên bốc đề đầu tiên vì vần A mà. Trúng câu thứ 36, trớ trêu thay đó là câu suy luận mà 35 câu còn lại nó thuộc làu. Mà xin nói thêm là quy định lúc đó nếu bốc lại câu khác bị trừ đi 2 điểm. Nó quyết định không bốc lại và lên ba hoa chích chòe một hồi rồi về chỗ với điểm 2 vì thầy giáo cho rằng nó xuyên tạc lịch sử. Hẹn sau hè xuống thi lại cùng mấy đứa lớp khác! Còn cái bọn học hành láng tráng, ngủ sớm (Trong đó có tớ) thì ơn giời, đều đạt 5 điểm trở lên không phải thi lại.
Chuyện thứ hai:
Mình là dân ly tán, run rủi thế nào rồi đậu lại đây. Gần hai thập niên trôi qua vẫn chưa có chỗ chui ra, chui vào dù đã hết sức nhẫn nhục, cố gắng, xoay sở, cựa quạy cũng như lao động chân tay và trí óc hùng hục.
Mùa đông năm Dậu sau đấy 1 năm, cũng có một thằng từ huyện gia nhập cái xóm ngụ cư ấy. Đã lâu hôm nọ mới gặp nó trong một tiệc rượu cỏ, nó khoe em đã có nhà rồi, hỏi thì nó nháy mắt tinh quái bảo gặp may bác ạ. Thì ra nó đi thuê nhà của nhà nước (Không biết sao nó lại thuê được hay được thuê nhỉ?), chưa đầy năm thì vào một ngày đẹp giời nhà nước bán cho nó cái nhà ấy theo 61 với giá cực kỳ dễ chịu, có "sang ngang" ngay cũng lời vài trăm triệu. Tiền ấy nhà nước cho nó một cách hợp pháp chẳng phải gia đình nó thuộc diện chính sách hay có cái mề đay "Phiu" như cái ông GS Châu nọ. Số tiền ấy mà sờ không đúng chỗ thì vào đề lao như chơi chứ chả đùa
Sự nỗ lực, may mắn hay là số nhỉ???
Thác Dray Nur, Đăk Lăk đẹp là thế mà anh hướng dẫn viên bản địa lại ngủ gật (17/7/2009)
Đăng ký:
Bài đăng (Atom)