Cây bứa

Cây bứa là loài cây 🏡 bản địa ở vùng miền núi, làng Chiềng xưa có nhiều bứa ở các gò hoang. Nhà ông Tuyên có mấy cây mé gò Tràng Bia, gò làng Lỉnh, buổi trưa mùa hè bọn trẻ trong xóm tắm xong ở vực Là Lìu gần đó thường hay lên đồi hái trộm bứa, dẻ và trám trắng ở góc mương giáp nhà ông Hợi. Nhà y cũng có hai cây bứa song song phía sau nhà gần tang xê tránh bom Mỹ 🇺🇸. Cây ngọt hơn bị chết trước, lúc y lớn lên chỉ còn một cây giáp gò nhà ông Phán. Cây bứa cao, cành ngang song song mặt đất, lá và quả chỉ ở phía đầu cành nên leo trèo hái quả rất dễ, nhưng cành bứa ngang và giòn chả thế mà các cụ có câu ví những đứa ương ổi là "ương bứa", "ngang cành bứa". "Hóc xương gà, sa cành bứa" thì thôi rồi khó đỡ, chỉ có đi viện để móc xương họng và bó bột; cành bứa gẫy là đứt đôi ngay, lá chỉ ở đầu cành nên xác xuất gãy chân tay là rất cao. Quả bứa giống quả măng cụt nhưng chua hơn nhiều, vỏ bứa tươi hay xâu lạt phơi khô để nấu canh cá ăn ngon thụt tai, thụt gáy. Hạt bứa to, ai phàm ăn có khi bị tắc ruột, hàng xóm nhà y ở xóm bờ sông đầu cầu huyền thoại khi đi công tác có thằng bé ở quê ra tắc ruột không lớn được, đến lúc mổ lấy hạt ra thì trắng trẻo đẹp giai ra, lớn nhanh như Thánh Gióng và nhiều cô thầm thương trộm nhớ. Lúc bé ngày nào y cũng leo trèo hái bứa nhẵn cả cây và tụt rách cả quần, quả bứa chỉ đập vào thân cây cho tách vỏ là ăn, có khi ăn cả lá bứa non và vỏ bứa. Nay thì cả cây bứa nhà y lẫn nhà ông Tuyên cũng đi theo ông ấy mất rồi, muốn biết cây bứa lại phải nhờ ông Gúc.
Có ai đi xa còn nhớ cây bứa làng Chiềng?