"Chuyện cũ làng Chiềng"

Làng Chiềng là cả một kho chuyện kể với con không bao giờ hết và chán
Thích nhất là chuyện đi lấy củi. Làng Chiềng chưa bao giờ gọi là đi hái củi mà chỉ gọi là đi lấy củi hay đi hang. Núi đá gọi là hang mặc dù có khi chả có hang nào cả, gọi mãi thành quen. Bởi lấy củi làng Chiềng là đẵn những cây gỗ to người ôm không xuể chứ không lấy củi cành củi nhỏ nên không gọi hái củi như trong chuyện cổ tích.
Làng nằm ở thung lũng cạnh đường quốc lộ 1B phân chia bên núi đất, bên núi đá, làng Chiềng gần núi đá hơn hay còn gọi bên hang
Thuở y còn bé núi đá còn nhiều cây gỗ quý như nghiến, đinh, lý nhưng chỉ để hạ xuống làm củi. Ngoài ra còn nhiều cây hoang dã lấy quả như Da hó, Ngoạng, Giá...ăn rất ngon. Nhiều loại quả rừng nhưng chỉ bằng cách lấy rìu hoặc cưa ngang đón hạ, hoặc là đốt cho cây đổ xuống mà lấy và cháy rừng cũng là chuyện thường mà không ai chịu trách nhiệm gì cả. Muông thú cũng không hiếm chỉ có hổ là nghe các cụ kể lại chỉ trước những năm 1950 là còn, khi bé, thỉnh thoảng đang ngủ trưa lại thấy tiếng hò hét hú, inh ỏi:
Hươu đấy! hươu đấy!...ra đằng ao mà đón....Tiếng hò reo, tiếng bước chân thình thịch và thế nào tối cũng được bữa thịt hươu mê tơi
Ngày nông nhàn cả làng thường rủ nhau đi hang lấy củi, mà làng Chiềng lấy củi chỉ đun chứ không bán (vì có bán cũng chẳng có ma nào mua) Từ sáng đã dậy sớm thổi cơm nắm cơm rồi lên hang, vai rìu, vai tay nải gió đưa với cơm nắm cá mắm nhưng thợ sơn tràng nghiệp dư đi phá rừng xanh, y cũng nhiều lần tham gia số đó.
Càng về sau càng phải lên cao và đi sâu mấy vàn hang mới có cây to. Những cây nghiến thẳng tắp bằng cái thúng tuổi đới hàng trăm thậm chí vài trăm năm bị bọn người làng Chiềng kế rìu vài chặt hặc cưa ngang chỉ vài tiếng là đổ xuống rồi cắt khúc, chỗ nào khó thì đốt hoặc bỏ, có khi một cây chỉ lấy được dăm bảy đoạn mỗi đoạn chừng 80cm đến 1m vì dài quá không lao xuống núi được. Thi thoảng cũng có tai nạn đó là kẹp chân tay, rìu chém vào chân, ngã hang ...là chuyện thường. Thỉnh thoảng lại có cảnh cõng nhau xuống bằng rồi cho vào vong phủ chiếu hoặc chăn chiên khiêng lên viện gần chỗ cấp III mới. Ăn của rừng rưng rưng nước mắt! Cơ mà thi thoảng cũng đặt cạm được những con chồn, con hoẵng hay củ bình vôi (còn gọi là củ dái ông lão vì nó rất giống), cái măng hây bột báng, dây mây, dược liệu đem về ăn hay bán cho dược phẩm cũng rất tốt tiền.
Củi đốn xuống rồi thì cưa khúc và lao xuống bằng, cái quan trọng là nhớ củi của mình để không nhận vơ và biết đường đi của củi để khỏi mất. Trước khi lao củi thì hú to ba hồi để có ai ở bên dưới biết mà tránh và có khúc củi lăn xa hàng trăm mét kéo theo đá lăn nguy hiểm như chơi. Ai ở dưới thì phải hú to đáp lại để người trên biết mà tránh. Thi thoảng đi tìm củi lạc cũng có thể vớ được vài ba khúc của người lao trước, dĩ nhiên đó là của mình!
Cuối ngày thì củi đã đưa về gọn gàng ở chân núi đường Bãi Gianh, Bãi Chuối, Khe Hương, Thùng Tý. Qua những đôi vai tiều phu lầm lũi, từng đống củi to bằng cả gian nhà xếp ngay ngắn sân nhà chờ vụ thuốc lá, vụ rét cắt da sắp tới và những nồi bánh chưng dịp Tết.


Rặng núi đá làng Chiềng