Ông Nhỏ làng Chiềng

Gọi là ông Nhỏ nhưng ông chả nhỏ chút nào, cao lớn, da ngăm đen, hay mặc quần soóc màu cháo lòng. Trẻ con thì sợ nhưng mẹ y bảo ông bà rất hiền thi thoảng còn cho anh em nhà y đu đủ chín hái từ vườn nữa, mỗi khi mẹ y đi cắt gianh hay hái chè về qua đó, khi máy bay Mỹ đã cút, nhà y không còn ở lán trong hang nữa. Ông bà Nhỏ dựng ngôi nhà nhỏ, cạnh gốc mít bên bờ ao Mỏ, con cái chả thấy đâu, trâu bò chả có, chỉ có vài con gà với con lợn còi, đói ăn kêu eng éc cả ngày. Ông bà có mấy mảnh ruộng đầu hươu mõm nai dưới gò gianh, bới đất lật cỏ qua ngày, sau này ruộng ấy nghe nói cho nhà Liên đen làm thì phải. Giờ thì nhà Tý Chuột thấy ở mé đó, vài chục năm không về làng y cũng chẳng rõ ai làm ruộng của bà Nhỏ. Rau quả hái ở vườn, lươn ốc khe suối khiến cuộc sống cứ thế trôi đi, gần chân hang nên máy bay Mỹ đánh đận năm 1972 ông bà cũng chẳng phải sơ tán chạy chọt gì.
Mãi sau năm 1979 lúc Tàu đánh mới thấy đôi vợ chồng trung niên lam lũ thấy bảo là con gái từ Bình Gia trên mạn Lạng Sơn chạy giặc về sống chung nhưng cũng chẳng được mấy nả vì hình như không hạp tính thì phải. Ông con rể tên là Phú quen nói tiếng dân tộc, tiếng Kinh phèng phẹng, trông gầy gò, khắc khổ, cũng mặc quần soóc, hay nói đúng hơn là quần dài chắc lủng gối nên cắt đi mà thành, thời đó ai mặc quần dài là xa xỉ lắm chắc chỉ có mấy ông giáo học hay Chủ tịch xã mà thôi. Có lần người ta thấy ông Phú đứng đỉnh gò gianh chửi đổng ai đó, vọng đến tận tróc ông Bình, chắc là chửi bố vợ (cũng không biết vợ ông ấy là con nuôi hay con đẻ ông bà Nhỏ nữa, làng Chiềng cũng không ai biết)
- Trâu ăn hết gieng (gianh) rồi, người ta bảo đủi lại không đủi (đổi, ý ông ấy là đổi vị trí khác cho thuận lợi trông coi hơn) người ta đủi lại còn đe đéng (đánh) người ta à, đéng mà đợc (được) à!
Từ đó làng Chiềng phong và gọi là Phú Nhỏ Anh hùng, bởi ông Nhỏ khá dữ đòn
Vợ chồng ông Phú (đúng ra giáo làng Chiềng gọi là chú vì gọi bố vợ là ông Nhỏ) có hai cô con gái là Tuyết và Xuyến hay gọi là Tuyết Nhỏ và Xuyến Nhỏ, tuổi cô Tuyết chừng trăng rằm gì đó, trông cứ hây hây, còn cô Xuyến hình như sêm sêm với y, trông khá xinh, mắt nâu như lai tây, chả biết có lai hay không, Khi ông bà Phú hồi cư lúc quân bành trướng rút khỏi biên giới về bên kia chỉ còn hai cô con gái ở lại làng Chiềng với bà Nhỏ. Cô Xuyến khi ấy vẫn hay thấy cởi truồng ra trầm mình ở mương ao Mỏ chảy ra vực cây Dẻ, lúc chiều hè chạng vạng chỗ cầu gỗ đi lên C11 cũ, dù đã 12, 13 tuổi, vả lại con gái làng Chiềng lúc đó lớn tướng y vẫn thấy họ tắm truồng ở vực Là Lìu, chẳng ai thấy xấu hổ cả.
Thế rồi chiều nọ nghe tin cô Tuyết bị chết ở ao Mỏ, chỗ ao cũ. Cả làng xôn xao, người bảo bị chết đuối, người bảo có án mạng, người thì lại bảo cô ấy bị hiếp dâm. Công an về vớt lên khám nghiệm xác đã trương phình, kiến bu đầy. Người làng Chiềng và cả làng bên đứng đầy đỉnh gò gianh bịt mũi theo dõi công an khám nghiệm và bình luận, đoán già, đoán non. Các anh trai làng có tình ý lo lắng ra mặt chỉ sợ bị nghi oan hay đồn đại.
Mấy cô bạn cùng lứa như Hương Vang, Tích Cò Vân thi thoảng gạt nước mắt rắc tro xung quanh thi thể cho kiến khỏi bu và thắp nhang cho người bạc mệnh, mãi vẫn chưa thấy bố mẹ từ Bình Gia về dự tang con, bà Nhỏ khóc ư ử trong căn nhà tồi tàn, ẩm thấp. Cỗ hậu sự của bà được nhường cho cô cháu gái, sau khi khám nghiệm xong làng đưa thẳng đi chôn trên bài đất hoang Bãi Lai gần chỗ ông Huynh treo cổ tự tử thời đánh Pháp, chẳng có tang lễ gì, không có tiếng chập choang, pheng pheng như đám ma ông Nhỏ khi y còn học lớp ba trường làng trên gò Tràng Bia. Mọi người đưa ma như chạy trong buổi chiều tà. Mà cứ chiều xuống là thấy khu ao Mỏ âm u, bí ẩn và ..rất sợ. Người ta đã từng kháo nhau có con rắn thần dài chục mét có mào hay nổi lên ở ao Mỏ nên chiều chiều không mấy ai dám đi qua nơi này, có người còn bảo hay cô Tuyết bị rắn thần hại chăng?
Gần 40 năm từ ngày ấy, cô Xuyến cũng đi đâu mất chẳng bao giờ thấy quay lại làng Chiềng, giờ chắc bà ấy cũng phải ngót ngũ tuần rồi chứ chả chơi.
Bán xới khỏi làng Chiềng cũng đã vài thập niên, y cũng chẳng hay bà Nhỏ cũng đã chết tự bao giờ...

Bên bờ ao Mỏ, nơi có nhà ông Nhỏ