Mấy hôm
nay trời rét quá, chẳng nhớ mùa đông mà lại nhớ mùa hè Làng Chiềng thuở
xưa. Ngày ấy rừng còn nhiều, đất rộng người thưa. Làng Chiềng chỉ độ
dăm ba chục nóc nhà tranh gói gọn trên đỉnh đồi hình con rùa. Hươu nai
chạy qua làng là chuyện thường thấy.
Trưa
hè oi ả, ran tiếng ve kêu, tiếng chim muông cầm thú. Mấy ông lão nông
vác xẻng thăm đồng tiện thể ngửa mũ tát chuôm kiếm mớ cá buổi tối, mấy
người đi nhổ mạ sớm nhưng còn nắng hẵng còn ngồi trú dưới cây sòi già
trên cánh đồng Tu Luông. Thi thoảng một chiếc xe nhà binh hay xe ca chở khách từ Lạng Sơn ầm ì
qua làng, trên xe lúc nào cũng chật cứng người dù cho trời nắng nóng ai
nấy lè lưỡi ra mà thở. Nóc xe chất đầy ắp hàng hóa tưởng không thể đầy
hơn nào xe đạp quang gánh thúng mủng đủ thứ trên đời, có khi cả mấy chục
người vắt vẻo ngồi trên đó coi thần chết chả là gì, hàng chục người đu
hai cửa trước sau, nom chiếc xe như một con quái vật. Ngày ấy, ai đi xe
cũng đồ đạc lỉnh kỉnh áo quần lôi thôi lếch thếch.
Trời
nắng nóng chỉ có cách đằm mình dưới vực Là Lìu hây chờ gió trời chứ
chưa có quạt máy như bây giờ bởi Làng Chiềng không có điện. Mỗi trưa vực
Là Lìu đông hơn hội già trẻ lớn bé hò reo vang trời, tiếng nô đùa,
tiếng cha mẹ réo con nít về đi trâu, tiếng vợ tìm chồng lao xao đến nắng xế
mới thôi và chỉ lặng đi đến mặt trời xuống núi lại trận tắm tối diễn ra
hào hứng. Tốp này lên bờ lại tốp kia nhảy xuống, chơi pháo đài vật nhau bùn đất đầy người chỉ ló 2 con mắt, góc ao nhà ông Đỏ là
bụi tre đằng ngà soi bóng chỗ cấy si già mọi người khắc tên, làm thơ và gửi thông điệp cho nhau từ hẹn hò
đến chửi xéo. Té ra người làng Chiềng cũng ưa ghi danh bia đá bảng vàng
từ độ ấy chứ chả phải bây giờ như mọi người đến khu du lịch thường hay
khắc tên kiểu như "Ta đã tới đây"...
Nắng
cháy da, cháy thịt có hôm bọn y đội nón mê le te đi xúc cá tép, vớt
được cả mấy xô cua đồng về ăn không hết đổ cho lợn. Cua mang về giã ra
nấu rau đay hoặc rang khô. Bây giờ thì ít rồi, có bắt được con chồn con
cáo rắn rết thì lại hè nhau uống rượu. Không biết đấy là mức sống ngày
càng lên cao hay lối sống ngày càng tha hóa? Người uống rượu nhiều, say
rượu ẩu đả cũng lắm nhưng hình như đánh vợ ít đi thì phải
Ngày
xưa mấy mụ lắm điều về làm dâu làng Chiềng thi thoảng lại thấy thâm
mày, tím mặt hoặc cảnh rượt đuổi nhau huỳnh huỵch kêu la vang trời y
rằng là các vợ chồng trẻ nện nhau, thỉnh thoảng lại có cả vợ chồng trung
niên thế là mấy ông bà hay hóng chuyện lấp ló sau dậu nghe ngóng binh
tình xem có nên ra can hay không hay để nó đánh nhau phân chia thắng bại
rồi mới ra khuyên nhủ, miệng dẻo quẹo và cười mỉm, bụng thì khoái chí
lắm ý rằng nện thêm tý nữa mới xôm trò. Rồi làng xóm được phen tụ tập,
bình luận bàn tán đến hết buổi cấy vẫn chưa thôi. Cây Hồng phác (Có lẽ
là cây Hồng Pháp mà dân làng Chiềng đọc chệch đi chăng? cây này to cao
và nhiều cành ngang như cành bứa, quả to, tròn, hạt cũng to) nhà ông
Pháng và cây trám trắng nhà ông Tuyên trưa nào cũng đông người leo trèo
hái quả, cãi nhau chí chóe.
Trưa hè làng Chiềng tĩnh lặng
Và bây giờ, 2013 tại Quế Lâm, dĩ nhiên là cái áo khác kẻ giống vậy chứ không phải cái mặc năm 2006. Nom y đã xuống cấp, ọp ẹp, xập xệ đi nhiều...